Araştırma: İklim Krizi Sporcu Performanslarını Etkiliyor!

İklim değişikliği nedeniyle küresel ölçekte artan hava sıcaklıkları, sadece doğayı değil, insan fizyolojisinin sınırlarını zorlayan sporcuları da doğrudan hedef alıyor. Yapılan son araştırmalar, maraton koşucularının performansının değişen hava koşullarıyla birlikte ciddi bir düşüş eğilimine girdiğini ortaya koydu.

İdeal Koşu Koşulları Tarihe Karışıyor

İklim araştırma kuruluşları tarafından yürütülen ve 'Serin günler tükeniyor' başlığıyla yayımlanan kapsamlı bir çalışma, spor dünyasında tehlike çanlarının çaldığını gösterdi. 2025 yılı içerisinde dünya genelinde düzenlenen 221 maraton günündeki hava koşullarının analiz edildiği raporda, artan sıcaklıkların hem elit hem de amatör koşucular üzerindeki etkisi mercek altına alındı.

Araştırma verilerine göre, elit erkek koşucular en yüksek performanslarını ortalama 4 derece gibi serin havalarda sergilerken, elit kadın koşucular yaklaşık 10 derecede daha iyi sonuçlar elde ediyor. Amatör sporcularda ise bu ideal sıcaklık aralığı erkeklerde 6 derece, kadınlarda ise 7 derece olarak belirlendi. Ancak küresel ısınma, bu ideal sıcaklıkları yakalamayı her geçen gün daha da zorlaştırıyor.

Tokyo ve Berlin'de Olağan Dışı Sıcaklıklar

'Marathon Majors' kapsamındaki Tokyo, Boston, Londra, Berlin, Chicago, Sidney ve New York maratonları, İklim Değişimi Endeksi (CSI) ile incelendi. Elde edilen sonuçlar, 2025 yılında özellikle Tokyo ve Berlin maratonlarında iklim değişikliği kaynaklı olağan dışı sıcaklıkların etkili olduğunu kanıtladı.

Normal şartlarda ideal koşullar için yüksek potansiyele sahip olan Tokyo Maratonu'nda, yarış günü sıcaklığı beklentilerin 8,2 derece üzerine çıkarak ortalama 15,2 dereceye ulaştı. Benzer bir tablo Berlin Maratonu'nda da yaşandı; sıcaklıklar normalin 6,7 derece üzerine çıkarak 20,7 dereceyi buldu. Bu durum, sporcuların fizyolojik sınırlarını zorlayarak performans kayıplarına yol açtı.

2045 Projeksiyonu: İdeal Günler Azalacak

Yüksek emisyon senaryoları üzerinden yapılan gelecek analizleri ise karamsar bir tablo çiziyor. Rapora göre, incelenen 221 küresel yarışın 190'ında, 2045 yılına kadar sporcular için ideal maraton koşullarının görülme olasılığı ciddi oranda azalacak. Özellikle Tokyo Maratonu'nda elit erkekler için ideal koşulların oluşma ihtimalinin yüzde 69'dan yüzde 57'ye düşmesi bekleniyor. Elit kadınlar için ise Berlin Maratonu'nda yüzde 40'tan yüzde 29'a varan sert bir düşüş öngörülüyor. Uzmanlar, yarışların günün en serin saatlerine, yani gün doğumuna çekilmesinin performans kaybını bir nebze olsun azaltabileceğini belirtiyor.

Uzmanlardan 'Hayati Risk' Uyarısı

Konunun tıbbi boyutunu değerlendiren Prof. Dr. Hakan Gür, değişen çevre şartlarının insan metabolizması üzerindeki yıkıcı etkilerine dikkat çekti. Isı, nem ve basınç gibi faktörlerin vücut sistemlerine ek yük getirdiğini belirten Gür, bu durumun sadece performans düşüklüğüne değil, ölüme varabilecek sağlık sorunlarına da yol açabileceği uyarısında bulundu.

Prof. Dr. Gür, artan fiziksel ve fizyolojik stresin sporcularda erken bitkinliğe neden olduğunu vurgulayarak şunları kaydetti:

'Sporcular artık hedefledikleri sürelere ulaşmakta zorlanıyor, hatta yarışları terk etme oranlarında ciddi artışlar gözlemliyoruz. Artan vücut ısısı, aşırı terleme yoluyla sıvı ve mineral kaybına yol açarak kas krampları, kalp ritim bozuklukları ve bilinç kaybını tetikleyebiliyor. Vücut iç ısısının 40 derecenin üzerine çıkması, komadan ölüme kadar giden ciddi tablolara neden olabilir.'

İklim değişikliğine uyum sağlamak için antrenman stratejilerinin değiştirilmesi gerektiğini belirten uzmanlar, sporcuların sıcaklık toleransını artırmak için yarış öncesi 4-8 günlük uyum çalışmaları yapmalarını ve buharlaşmayı kolaylaştıran özel kıyafetler tercih etmelerini öneriyor.