COP30 Brezilya'da Başladı: Yerli Halklar Gündemde

Bu yılki BM İklim Zirvesi, Brezilya'nın Belém kentinde başlarken, küresel ısınma ve iklim riskleri her zamankinden daha yüksek.

Paris Anlaşması'nın imzalanmasının üzerinden 10 yıl geçti; ancak dünya, beklenen yönde değil, çok farklı biçimlerde değişti. Küresel ısınma, toplumların kömür, petrol ve doğal gaz kullanımını azaltma hızından daha hızlı ilerliyor.

Bazı ilerlemeler kaydedildi: 2015'ten bu yana gelecekteki ısınma projeksiyonları 1°C'den fazla düşürüldü. Ancak bu yeterli değil; zirve boyunca diplomatların gündeminde, ülkelerin insan kaynaklı iklim değişikliğinin en kötü etkilerini durdurmak için iş birliği yapması olacak.

Yerli Halklar Zirvenin Odak Noktası

Belém, dünyanın en büyük yağmur ormanlarına sahip olması nedeniyle, yerli halkların ve toprak yönetiminin iklim değişikliği müzakerelerinde rolünü vurgulamak için stratejik bir konumda.

Brezilya'nın Yerli Halklar Bakanlığı, zirveye 3 binden fazla yerli delegenin katılmasını bekliyor. Geçen yıl Azerbaycan'daki zirvede sadece 170 yerli bulunuyordu.

Peru'daki Chapra ulusunun lideri Olivia Bisa, 'Bu kez dünya liderleri Belem'e, Amazon'un kalbine, evlerimize, nehirlerimize daha yakın geliyor. Odanın hemen dışında değil, içeride olmamız gerekiyor,' dedi.

Ancak yerli halkların protestoları, Brezilya Devlet Başkanı Lula'nın Amazon Nehri ağzında petrol sondajına onay vermesiyle de çelişkiye işaret ediyor.

Ormanların Korunması İçin Yeni Fon

Zirve öncesinde, Brezilya Devlet Başkanı Lula'nın başlattığı Tropical Forests Forever Facility fonuna Norveç ve Fransa gibi ülkeler destek sözü verdi. Cuma gününe kadar taahhütler 5,5 milyar dolara ulaştı. Fonun hedefi: yatırımların 125 milyar dolara ulaşması.

Fon, hükümetlerin ormansızlaşmayı önlemeyi ekonomik açıdan kazançlı hale getirmeyi amaçlıyor. Kongo'dan Kolombiya'ya kadar 70'ten fazla ülke, ormansızlaşmayı belirli bir oranın altında tuttuğunda ödeme alacak, aksi durumda cezai azaltma uygulanacak.

ABD'nin Yokluğu ve Paris Anlaşması

ABD, COP30 zirvesine üst düzey yetkili göndermeyecek. Trump, iklim değişikliğini 'aldatmaca' olarak nitelendirip ülkeyi Paris Anlaşması'ndan çekmişti. Beyaz Saray sözcüsü Taylor Rogers, ABD'nin ekonomik ve ulusal güvenliğini öncelikli gördüğünü belirtti.

Paris Anlaşması'nın üzerinden 10 yıl geçti. Avrupa iklim servisi Copernicus verilerine göre bu süre zarfında yıllık sıcaklık yaklaşık 0,46°C arttı.

Yenilenebilir enerji artık çoğu yerde kömür ve petrolden daha ucuz. Eğer ülkeler taahhütlerini uygularsa, küresel ısınma 1°C civarında sınırlanabilir; küçük bir fark gibi görünse de aşırı hava olaylarının etkileri göz önüne alındığında büyük bir fark yaratıyor.

Ancak bu yılki zirvede yeni bir iddialı anlaşma beklenmiyor. Organizasyon ve analistler, COP30'u 'uygulama COP'u' olarak tanımlıyor.

BM'nin eski iklim şefi Christiana Figueres, 'Belem'e gidip 'buradan nasıl bir anlaşma çıkacak' diyenler yanlış soruyu soruyor,' dedi.

Kaynak: EuroNews