Mandela etkisi nedir? İnsanlar neden aynı yanlış anıyı paylaşıyor?

Yayımlanma Tarihi: 30 Ekim 2025 08:58 | Son Güncelleme Tarihi : 03 Aralık 2025 16:21

#Mandela Etkisi

Ayşegül Manuoğlu

Aysegul.manuoglu@nirvanahaber.com

Mandela Etkisi, insanların geçmişi hatırlarken nasıl aynı hatayı yaptığını ve toplu yanlış anıların nasıl yayıldığını gözler önüne seriyor. Peki Nelson Mandela'nın ölümünü yanlış hatırlayan milyonlarca insanın sırrı ne?

HABERİN DEVAMI

Dünya genelinde milyonlarca insanın aynı yanlış anıyı paylaşması, psikoloji literatüründe 'Mandela Etkisi' olarak adlandırılıyor. Bu fenomen, insanların geçmişte yaşanmış olaylar, isimler veya detaylar hakkında yanlış hatırlamalarını ve bu hatırlamaları kolektif şekilde paylaşmalarını ifade ediyor.

Adını Nelson Mandela'dan Alıyor

Mandela Etkisi terimi, adını Nelson Mandela'nın 1980'lerde hapiste öldüğünü hatırlayan insanlardan alıyor. Oysa Mandela, 2013 yılında hayatını kaybetmişti. Bu toplu yanlış anı, fenomenin sembolü hâline geldi.

Mandela Etkisine Örnekler

Mandela Etkisi sadece Mandela ile sınırlı değil. İnsanların yanlış hatırladığı pek çok örnek bulunuyor:

Berenstain Bears kitabını bazı kişiler 'Berenstein Bears' olarak hatırlıyor.
Looney Tunes çizgi dizisi, bazı hatırlayanlar tarafından 'Looney Toons' olarak adlandırılıyor.
KitKat logosundaki tireyi hatırlayanlar var; aslında logo sadece 'KitKat' şeklinde.

Neden Oluşuyor?

Uzmanlar, Mandela Etkisi'nin birkaç sebepten kaynaklandığını belirtiyor:

Hafızanın kusurlu olması: İnsan beyni zamanla eksik bilgileri kendi mantığıyla tamamlar ve bazen yanlış bilgiyi doğruymuş gibi kaydeder.
Kolektif yanlış anılar: Grup içinde bir yanlış anı paylaşıldığında, diğer kişiler de bunu doğru kabul eder.
İnternet ve sosyal medya: Yanlış bilgiler hızla yayılır, insanlar bu hatalı bilgileri gerçek gibi kabul eder.

Psikolojik Perspektif

Psikoloji uzmanları, Mandela Etkisi'nin hafıza yanılgısı, sosyal doğrulama ve bilişsel önyargılarla ilişkili olduğunu vurguluyor. Kimi araştırmalar, insanların geçmişi hatırlarken düşünce kalıplarına ve toplumsal normlara dayandığını gösteriyor.
Mandela Etkisi, insanların aynı yanlış anıyı paylaşması ve geçmişi hatalı hatırlaması olarak tanımlanıyor. Günümüzde internet ve sosyal medya sayesinde bu tür kolektif hafıza yanılgıları çok daha görünür hâle gelmiş durumda.

Yorumlar

Yorum yapmak için giriş yapmalısınız

Giriş Yap Kayıt Ol

Henüz hiç yorum yapılmamış

İlk yorumu siz yapın ve tartışmayı başlatın!

DAHA FAZLA HABER

Kültür ve Sanat

CSO Ada Ankara bu hafta çeşitli konser ve etkinliklere ev sahipliği yapacak

CSO Ada Ankara, 8-14 Aralık haftasında klasik müzikten caza, operadan tiyatroya ve çocuk etkinliklerine uzanan geniş yelpazedeki programıyla sanatseverleri ağırlayacak.

05 Aralık 2025 20:55

Kültür ve Sanat

Antalya'ya yeni coğrafi işaretli ürünler kazandırılacak

Antalya Valiliği himayesinde sürdürülen Coğrafi İşaret Seferberliği kapsamında, Akseki'ye özgü dört geleneksel ürün için tanıtım programı düzenlendi.

05 Aralık 2025 20:38

Kültür ve Sanat

6 Aralık'ta Ne Oldu? Bugünün Önemi Ne? Bugün Neden Önemli?

6 Aralık tarihinde yaşanan önemli tarihi olaylar, başarılar ve dünya gelişmeleri. Tarih boyunca bugünün anlamı ve günün önemli anları bir arada.

05 Aralık 2025 19:57

Kültür ve Sanat

'Sanata Evet Sinemaya Evet' Söyleşisi İlgi Gördü: Tamer Levent Sinemaseverlerle Buluştu

Oyuncu Tamer Levent, Türkiye'nin komşu ülkelerle kültürel ve sanatsal etkileşimini güçlendirmek amacıyla bu yıl ikincisi düzenlenen 'Komşu Sinema İran Günleri'nde sinemaseverlerle bir araya geldi.

05 Aralık 2025 19:05