Nobel Ekonomist Thaler: Büyük Anomaliler Veride Saklı

'Büyük anomaliler büyük veride gizli'

Davranışsal ekonominin kurucularından Richard Thaler: 'İklim krizi küresel ekonomi için büyük bir tehdit. Şimdi bir tehdit daha var; Trump.'

Davranışsal ekonominin kurucularından biri olarak kabul edilen Nobel Ekonomi Ödüllü Richard Thaler, küresel ekonomideki en ilginç anomalilerin büyük veriden (big data) kaynaklandığını söyledi.
Thaler, 'Bunları tespit etmek için henüz yapay zekaya ihtiyacımız yok' diyerek dijitalleşmenin ekonomik sistemleri beklenmedik biçimlerde dönüştürdüğünü vurguladı.

Yeni kitabı 'The Winner's Curse: Behavioral Economics Anomalies, Then And Now' ile dikkat çeken Thaler, klasik iktisadın 'rasyonel insan' modelini ele alıyor ve bugünün ekonomik dengesizliklerinin veri temelli sistemlerden beslendiğini ifade ediyor.

'İklim krizi büyük bir tehdit, ama Trump da öyle'

Londra'da düzenlenen basın toplantısında konuşan Thaler, iklim krizi ve siyasi belirsizliklerin küresel ekonomi için ciddi tehditler yarattığını belirtti:

'İklim krizi hala ortada, küresel ekonomi için büyük bir tehdit ve şimdi yeni bir tehdit daha var; Trump. ABD müttefiklerine düşman gibi davranmaya başlarsa, bu gerçekten çok kötü olur.'

Thaler ayrıca gelir adaletsizliğine değinerek, ekonomik sistemdeki eşitsizliğin artık 'trilyonerler çağına' dönüştüğünü söyledi.

'Zenginlerden alıp yoksullara verebileceğimiz bir vida var ama o vidayı gerçekten çeviremiyoruz. Çünkü en çok kaybedecek olanlar, en güçlü olanlar.'

'Siyasetçiler değişimin sınırlarını iktidarda fark ediyor'

Thaler, demokratik sistemlerde dönüşümün sınırlı olduğuna dikkat çekti:

'New York'ta kendini sosyalist olarak tanımlayan bir belediye başkanı seçtik ama yakında o da anlayacak ki o vidayı gerçekten çeviremeyecek. Belki otobüsleri ücretsiz yapabilir ama hepsi bu.'

'Davranışsal ekonomi artık merkezde'

Thaler, davranışsal ekonominin akademide güçlü bir yer edindiğini ve bugün her büyük ekonomi fakültesinde bu alanda çalışan araştırmacılar bulunduğunu söyledi.
Ancak ekonominin hâlâ 'maksimizasyon yapan insanlar bilimi' olarak öğretildiğini belirten Thaler, bu bakışın insan davranışlarının karmaşıklığını göz ardı ettiğini ifade etti.

'Küresel ekonomideki en dikkat çekici anomaliler büyük veriden geliyor. İnsanlar karmaşık sorunları çözerken rasyonel davranmıyor. Bunu anlamak için yapay zekaya değil, daha iyi modellere ihtiyacımız var.'

'Online yatırım platformları tehlikeli bir alışkanlık yaratıyor'

Thaler, kısa vadeli yatırım eğilimlerinin tehlikesine de değinerek, 'Online yatırım platformları insanları kısa vadeli düşünmeye zorluyor. Warren Buffett uzun vadeli yatırımın simgesiydi ama insanlar şimdi haftalık opsiyonlara yöneliyor. Bu doğru olamaz.' dedi.

'Dürtme' kavramı artık politika araçlarında

Thaler'in Nobel Ödülü kazandığı 'nudge (dürtme)' kavramı, insanların emeklilik birikimi yapmalarına, organ bağışında bulunmalarına ve vergi ödemelerini zamanında gerçekleştirmelerine yardımcı olmak gibi kamu politikalarında sıkça kullanılıyor.
Ancak Thaler'e göre, bu politikalar çoğu zaman mesaj göndermekle sınırlı kalıyor:

'İngiltere'deki Nudge Unit genellikle seçim ortamını değiştiremiyor. Artık kimse o mesajları okumuyor. Asıl değişim, seçim mimarisinin kendisini dönüştürmekle olur.'

Kaynak: AA