POS cihazlarının yasa dışı kullanımı mercek altında

Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Genel Başkanı İrfan Hüseyin Yıldız, POS ve benzeri ödeme sistemlerinin bazı sektörlerde kayıt dışı ekonomik faaliyetlerde ve suç gelirlerinin aklamasında kullanılabildiğini belirterek, 'Suistimallerin önlenmesi amacıyla özellikle bankaların verdiği POS cihazlarına kullanım limiti uygulanması ve suç gelirinin aklanması mevzuatı kapsamında uyumluluk yükümlülüklerinin daha sıkı hale getirilmesi önem taşıyor.' dedi.

Finansal İstikrar Komitesinin dün yapılan toplantısında POS ve benzeri ödeme sistemlerinin amaç dışı kullanımına yönelik tedbirlerin değerlendirilmesi gözleri bu cihazlara çevirdi.

TÜRMOB Başkanı Yıldız, AA muhabirine, bu cihazların yasa dışı kullanımı ve alınabilecek tedbirlere ilişkin bilgi verdi.

Söz konusu cihazların kötü niyetli kişilerce farklı amaçlarla da kullanılabildiğine dikkati çeken Yıldız, 'Bu sistemlerinin amaç dışı kullanımına yönelik tedbirler gündeme alındı. POS ve benzeri ödeme sistemleri bazı sektörlerde kayıt dışı ekonomik faaliyetlerde ve suç gelirlerinin aklamasında kullanılabiliyor. Bu nedenle, söz konusu ödeme sistemlerindeki potansiyel riskler ve suistimaller alınacak tedbirlerle önlenmeye çalışılıyor.' diye konuştu.

Yıldız, özellikle kuyum, kozmetik ve bakım ürünleri, kuaförlük, gıda marketleri, restoran, hazır giyim ve konfeksiyon gibi sektörlerde sıklıkla üçüncü kişilere ait kredi kartı kullanıldığını, mal veya hizmetten fiilen diğer kişi veya kişilerin yararlanabildiğini söyledi.

'Beyan yoluyla ispat oldukça güç'

Bu durumun tespitinin kolay olmadığını, bunun ancak fiili tespit veya yoklamayla belirlenebileceğini vurgulayan Yıldız, şöyle devam etti:

'Çünkü fiili tespit hariç, beyan yoluyla ispat da oldukça güç. Çoğu zaman ödeme aracıyla fatura ve benzeri vesika arasında tutarsızlık bulunuyor. POS'ta kullanılan kredi kartı ile sahibi farklı olabiliyor. Bu, tutarsız hareketlerin incelenmesiyle ödeme sistemindeki amaç dışı kullanımı ortaya çıkarabilir. Ayrıca, büyük ve sorunlu işlemlerin çoğunluğu da özel ve yüksek ödeme limiti tayin edilmiş 'mail order' yöntemiyle yapılabiliyor. Bunların da mal ve hizmet hareketiyle uyumu incelenmelidir.'

Akaryakıt sektöründe de bunun önemli sorunlardan biri olmasına karşın, Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi'nin kurulması ve aktif hale gelmesiyle buradaki problemlerin büyük oranda giderildiğini belirten Yıldız, POS ve benzeri ödeme sistemlerinin kara paranın aklanmasında da kullanılan araçlardan biri olduğunu ifade etti.

'Suç gelirlerinin aklanmasıyla mücadele açısından önemli bir adım'

Özellikle yasa dışı kumar, sanal bahis, tefecilik ve dolandırıcılık olaylarında bu sistemlerin yaygın kullanıldığını, işe aracılık eden işletmelerin çoğu zaman vergi yükümlülüklerini yerine getirme pahasına suç gelirini aklamaya aracılık edebildiğini dile getiren Yıldız, şunları kaydetti:

'Suistimallerin önlenmesi amacıyla özellikle bankaların verdiği POS cihazlarına kullanım limiti uygulanması ve suç gelirinin aklanması mevzuatı kapsamında uyumluluk yükümlülüklerinin daha sıkı hale getirilmesi önem taşıyor. Finansal İstikrar Komitesi toplantısında, özellikle serbest fonlar ve para piyasası gibi alanlardaki bu tür kullanımların önlenmesi üzerine odaklanıldığı anlaşılmaktadır. Komitenin bu konuyu gündemine almasını, sadece kayıt dışılığın önlenmesi açısından değil, finansal istikrarın korunması ve suç gelirlerinin aklanmasıyla mücadele açısından önemli bir adım olarak görüyoruz.'