Yeşil Deniz Kaplumbağaları Artık Nesli Tükenme Tehdidi Altında Değil

Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN), yaptığı güncellemede yeşil deniz kaplumbağalarının (Chelonia mydas) artık 'nesli tükenme tehlikesi altındaki türler' kategorisinde yer almadığını, popülasyon artışına bağlı olarak 'en az endişe duyulan türler' grubuna yükseltildiğini duyurdu.

WWF–Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Deniz, Biyoçeşitlilik ve Orman Programları Grup Müdürü Ayşe Oruç, gelişmeyi değerlendirerek farkındalık ve uzun süreli koruma çalışmalarının bu başarıda büyük rol oynadığını söyledi.

IUCN Kırmızı Liste'de önemli güncelleme

Ekim ayında Abu Dabi'de düzenlenen Dünya Koruma Kongresi'nde yayımlanan IUCN Kırmızı Liste güncellemesine göre listede artık 172 bin 620 tür bulunuyor. Bunlardan 48 bin 646 tür, çeşitli seviyelerde nesli tükenme tehlikesi altında.

Yeni güncellemede statüsü değişen türler arasında yeşil deniz kaplumbağası da yer aldı. Tropikal ve subtropikal sularda görülen türün küresel popülasyonunda 1970'lerden bu yana yaklaşık yüzde 28 artış kaydedildi. Buna rağmen bazı alt popülasyonlar hâlâ tehdit altında bulunuyor.

Deniz ekosistemleri için kilit rol oynuyorlar

Yeşil deniz kaplumbağaları, deniz çayırlarını tüketerek bu habitatların sağlıklı kalmasına katkı sağlıyor ve karbon döngüsünde önemli bir işlev üstleniyor. Ayrıca, mercan resiflerinin ekolojik dengesinin korunmasına yardımcı oluyor.

'Tehditler devam ediyor, işbirliği şimdi daha önemli'

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Ayşe Oruç, türün uzun ömürlü olması nedeniyle farklı yaşam evrelerinde hem denizel hem de kıyısal habitatlara ihtiyaç duyduğunu belirtti. Deniz kaplumbağalarının, küresel ölçekte yürütülen biyoçeşitlilik çalışmalarında örnek bir tür olduğuna dikkat çeken Oruç, şunları söyledi:

'20. yüzyılın ortalarından itibaren küresel ölçekte, 1970'lerden bu yana da Akdeniz havzasında kamu kurumları, akademi, STK'lar, kıyı toplulukları ve özel sektörün işbirliğiyle önemli ilerlemeler kaydedildi. Ancak biyoçeşitliliğe yönelik tehditler hâlâ devam ediyor.'

Oruç, yeşil deniz kaplumbağalarının statüsündeki iyileşmenin ardındaki temel faktörleri şöyle sıraladı:

• Ulusal ve uluslararası koruma yasalarının güçlendirilmesi
• Tür koruma planlarının hazırlanması ve uzun vadeli uygulanması
• Popülasyon verilerinin düzenli izlenmesi
• Kumsallarda kesintisiz koruma tedbirlerinin yürütülmesi
• Balıkçılık sektöründe seçici av araçlarının geliştirilmesi
• Toplumda farkındalığın artması

Ascension Adası ve Brezilya örneği: Dünyaya model olan başarı

1950'lerde Güney Atlantik'teki Ascension Adası'nda başlayan çalışmalar, türün Brezilya'ya göç ettiğini ortaya koyarak uzun mesafeli göçleri belgeledi. Ascension ve Brezilya'da uygulanan koruma projeleri, bugün dünya genelinde örnek gösterilen popülasyon artışını sağladı.

İklim değişikliği tehdidi büyütüyor

Oruç, özellikle iklim değişikliğinin kıyı ve kumsal ekosistemlerine yönelik baskıyı artırdığını vurgulayarak şöyle devam etti:

'Kıyılarda plansız yapılaşma, balıkçılık baskısının artışı ve plastik kirliliği gibi tehditler türü hâlâ risk altına sokuyor. Kalkınma planlamalarında biyoçeşitlilik değerlerinin göz ardı edilmemesi gerekiyor.'

Türkiye'de yürütülen koruma çalışmaları 20. yılında

Barselona Sözleşmesi kapsamında hazırlanan Akdeniz Deniz Kaplumbağalarının Korunması İçin Eylem Planı doğrultusunda pek çok ülke kendi ulusal planlarını hayata geçirdi. Türkiye'de ise ilgili plan, 2009 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda hazırlandı.

WWF–Türkiye olarak 2006'dan bu yana Adana Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası'nda izleme ve koruma çalışmaları yürüttüklerini hatırlatan Oruç, 'Bu yıl 20. yılımız. Bu işbirliği Akdeniz havzasında en uzun soluklu örneklerden biri' dedi.

Oruç, Mersin, Adana ve Hatay'da 15 Mayıs – 15 Eylül döneminde yerel yönetimlerin ve kıyı halkının destek vermesinin kritik önem taşıdığını belirterek sözlerini şöyle tamamladı:

'Türkiye'de de vatandaş bilimi yaklaşımını güçlendirmeli, tüm paydaşların işbirliğini artırmalıyız.'

Kaynak: AA