Sosyal Medya ve Vücut Algısı: Gençlerde Etkisi ve Riskler

Sosyal medya platformları, gençlerin ve genç yetişkinlerin beden algısını doğrudan etkiliyor. Paylaşılan ideal beden görselleri, kullanıcıların kendi görünümleriyle kıyaslama yapmasına ve memnuniyetsizlik hissetmesine yol açıyor.

Foucault'nun teorisine göre beden, yalnızca biyolojik bir varlık değil; güç ve denetim ilişkileriyle şekillenen bir alan. Sosyal medya, 'dijital panoptikon' işlevi görerek bireyleri sürekli görünür hâle getiriyor ve kendi bedenlerini başkalarının beklentilerine göre biçimlendirmelerine neden oluyor.

Sosyal Medya İçerikleri ve Beden Memnuniyetsizliği

Araştırmalar, sosyal medya içeriklerine kısa süre maruz kalmanın bile beden memnuniyetsizliğini artırdığını gösteriyor. Filtrelenmiş ve düzenlenmiş görseller, izleyenlerde 'yetersizlik' hissi uyandırıyor.
Kullanıcılar, kendilerini sürekli başkalarıyla karşılaştırıyor ve bu durum psikolojik baskı ile yeme davranışı bozukluğu riskini yükseltiyor. Özellikle gençler, ideal beden kodlarına ulaşmak için daha fazla zaman ve enerji harcıyor.

Foucault Perspektifi: Denetim ve Öz‑Disiplin

Foucault'ya göre birey, sosyal gözetim altında kendi bedenini sürekli yönetmek zorunda kalır. Sosyal medya kullanıcıları, paylaşımları öncesi filtreler ve düzenlemeler uygulayarak 'uygun' bedeni oluşturuyor.

Bu süreç, beden üzerinde uygulanan bir mikro‑disiplin olarak görülüyor. Kullanıcılar, görünürlük baskısı altında kendi bedenlerini sürekli denetliyor ve sosyal kabul için biçimlendiriyor.

Medya Okuryazarlığı ve Müdahale Gerekliliği

Araştırmalar, sosyal medya kullanımını sınırlayan gençlerin beden algısı memnuniyetinin arttığını gösteriyor. Bu durum, yalnızca ekran süresi kısıtlamasının değil; medya okuryazarlığı ve içerik farkındalığı eğitimlerinin önemini de ortaya koyuyor.

Birey, farkındalık kazanarak sosyal medya baskısının olumsuz etkilerini azaltabilir. Düzenli aralar vererek ve içerikleri eleştirel bakışla tüketerek, beden memnuniyetsizliği riski düşürülebilir.

Sonuç

Sosyal medya, gençlerin beden algısını hem bireysel hem toplumsal düzeyde etkiliyor. Foucault'nun teorileri, görünürlük ve denetim süreçlerini anlamak için rehber niteliğinde. Akademik çalışmalar da, bilinçsiz sosyal medya kullanımının memnuniyetsizlik ve yeme davranışı bozukluklarını tetiklediğini gösteriyor.

Sağlıklı sosyal medya kullanımı, içerik seçimi ve farkındalık geliştirme, olumsuz etkilerin önüne geçmek için kritik önemde. Gençlerin dijital ortamda kendilerini daha güvenli hissetmesi, sosyal medya deneyimini daha sağlıklı hâle getirecek.