Trump ile Orta Asya'nın 5 Ülkesinin Lideri Beyaz Saray'da Bir Araya Geldi

Rusya-Ukrayna Savaşı ve Çin rekabeti gölgesinde kritik buluşma

Rusya-Ukrayna Savaşı'nın sürdüğü ve Rusya ile Çin'in Orta Asya'nın enerji ve nadir element kaynakları üzerine etkisini artırdığı bir dönemde yapılan zirve, Washington'ın bölgeye bakışındaki değişimin 'diplomatik bir mesajı' olarak değerlendirildi.

Trump yaptığı konuşmada, eski başkan Joe Biden'ın Orta Asya'yı ihmal ettiğini, kendisinin ise bu bölgeyi yeniden öncelik haline getirdiğini söyledi.

Kazakistan, Abraham Anlaşmaları'na katılıyor

Zirvenin önemli başlıklarından biri, Kazakistan'ın Abraham Anlaşmaları'na resmen katılmayı kabul etmesi oldu. Trump, Cumhurbaşkanı Tokayev'e teşekkür ederek:

'Bu çok büyük bir adım. Resmi imza töreni çok yakında yapılacak.'

ifadelerini kullandı.

Trump ayrıca Kazakistan ile 17 milyar dolarlık enerji ve nadir element anlaşması imzaladıklarını ve önümüzdeki dönemde Kazakistan'ı ziyaret edebileceğini dile getirdi.

'Orta Asya, dünyanın en büyük stratejik kaynak merkezlerinden biri'

Trump, bölgenin petrol, doğal gaz ve nadir toprak elementleri konusunda dünyanın en zengin coğrafyalarından biri olduğunu belirterek şunları söyledi:

'Bu ülkeler, eski İpek Yolu üzerinde yer alıyor. Tarihleri muhteşem. Avrasya'nın kalbi olan bu bölge, bugün inanılmaz bir jeopolitik öneme sahip. ABD, bu ülkelerle ortaklığını her zamankinden daha güçlü hale getirmeye kararlı.'

Trump, diğer C5 ülkeleriyle de nadir element ve enerji anlaşmaları imzalanabileceğini açıkladı.

Liderlerden ABD'ye destek ve ortaklık mesajları

Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, Trump'a 'gösterdiği liderlik ve barış çabaları' nedeniyle teşekkür ederek:

'Bu zirve, ABD ile Orta Asya arasında yeni bir dönemin başlangıcıdır.'

dedi.

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, C5+1 sürecinin yeniden canlanmasında Trump'ın rolünü vurguladı:

'Daha önce hiçbir ABD başkanı Orta Asya'ya sizin gösterdiğiniz ilgiyi göstermedi.'

Mirziyoyev ayrıca Rusya-Ukrayna Savaşı'nı durdurma konusunda dünyada bunu yapabilecek tek liderin Trump olduğunu düşündüklerini söyledi.

Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman, ABD ve Avrupa ile ekonomik işbirliği mesajı verirken;
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov, nadir elementler, ticaret ve enerji alanlarında 'yeni ortaklık fırsatlarına' hazır olduklarını ifade etti.

C5+1 sürecinin geçmişi

• 2015'te dışişleri bakanları düzeyinde kuruldu
• 20 Eylül 2023'te ilk kez devlet başkanları zirvesine yükseltildi
• İlk zirveye Biden ev sahipliği yaptı
• 2024'te ABD ile rekabet halinde olan Rusya, Çin ve AB de bölgeye üst düzey ziyaretler gerçekleştirdi

Orta Asya'nın stratejik kaynakları

• Kazakistan: Dünyanın en büyük uranyum üreticisi ve nadir toprak elementi rezervlerine sahip
• Özbekistan: Dünyanın en büyük altın rezervlerinden biri
• Türkmenistan: Devasa doğal gaz yatakları
• Bölge, küresel enerji güvenliği açısından kritik öneme sahip

ABD ile Çin arasında nadir toprak elementleri rekabeti kızışırken, Washington'ın C5 ülkeleri ile yaptığı görüşmeler 'küresel stratejik rekabetin yeni sahnesi' olarak değerlendiriliyor.

Kaynak: AA