Alzheimer Riskine Karşı Ketojenik Diyet ve Beyin Sağlığı

Balık, orman meyveleri ve kuruyemişler... Yüksek yağlı beslenme düzeninin, Alzheimer riski taşıyan kişilerde beyin fonksiyonlarını koruyabileceği ortaya çıktı. Bilim insanları, genetik faktörler ve beslenme arasındaki kritik bağı açıkladı.

Bilim dünyası, çağın en büyük sağlık sorunlarından biri olan Alzheimer hastalığına karşı önleyici stratejiler geliştirmeye devam ediyor. Yapılan son araştırmalar, beslenme alışkanlıklarındaki köklü değişikliklerin, özellikle risk grubundaki bireyler için hayati önem taşıyabileceğini gösterdi. Missouri-Columbia Üniversitesi tarafından yürütülen çalışmada, halk arasında ketojenik diyet olarak bilinen yüksek yağlı ve düşük karbonhidratlı beslenme modelinin, beyin yaşlanmasını yavaşlatma potansiyeli mercek altına alındı.

Genetik Risk ve Enerji Üretimi Sorunu

Journal of Neurochemistry dergisinde yayımlanan araştırma, özellikle geç başlangıçlı Alzheimer için en güçlü genetik risk faktörü kabul edilen APOE4 geni taşıyıcılarına odaklandı. Bilim insanlarına göre, bu gene sahip bireylerde, özellikle kadınlarda beyin metabolizmasında erken dönemde bozukluklar görülüyor.

Normal şartlarda beyin, temel yakıt olarak glikozu kullanıyor. Ancak araştırmanın ortak yazarlarından Kira Ivanich'in açıklamalarına göre, APOE4 genine sahip kişiler karbonhidrat tükettiğinde, beyinleri glikozu enerjiye dönüştürmekte zorlanıyor. Bu enerji açığı, ilerleyen yaşlarda bilişsel gerileme sürecini hızlandıran temel faktörlerden biri olarak gösteriliyor.

Beyin İçin Alternatif Yakıt: Ketonlar

Araştırmacılar, bu noktada beslenmenin beynin enerji üretme biçimini değiştirebileceğini savunuyor. Düşük karbonhidratlı ve yüksek yağlı bir diyete geçildiğinde vücut, alternatif bir enerji kaynağı olarak 'keton' adı verilen kimyasallar üretiyor. Bu metabolik değişim, glikozu işleyemeyen beyin hücreleri için yeni bir yakıt kanalı açarak hücre sağlığının korunmasına yardımcı oluyor. Bu sürecin, hastalığın belirti vermediği asemptomatik taşıyıcılarda riski düşürebileceği belirtiliyor.

Bağırsak-Beyin Hattında İyileşme

Çalışmanın en dikkat çekici bulgularından biri de diyetin bağırsak sağlığı üzerindeki etkisi oldu. Deneylerde, ketojenik diyetin zararlı olduğu bilinen Bacteroides intestinalis bakterilerini azaltırken, Lactobacillus johnsonii gibi faydalı bakteri türlerini artırdığı gözlemlendi.

Bağırsak bakterilerindeki bu olumlu değişim, sadece sindirim sistemini değil, doğrudan beyin kimyasallarını da etkiliyor. Araştırma sonuçları, bu değişimin beyindeki mitokondri fonksiyonlarını ve yağ metabolizmasını iyileştirdiğini, böylece bağırsak-beyin ekseni adı verilen hattı yeniden düzenlediğini ortaya koydu.

Kişiye Özel Beslenme ve Erken Müdahale

Uzmanlar, Alzheimer belirtilerinin genellikle 65 yaşından sonra ortaya çıktığını ve bu aşamada hastalığın geri döndürülemez olduğunu hatırlatıyor. Bu nedenle beyin sağlığını korumaya yönelik adımların çok daha erken yaşlarda atılması gerekiyor. Çalışma, herkes için geçerli tek bir reçete yerine; kişinin genotipi, cinsiyeti, yaşı ve bağırsak mikrobiyomu gibi faktörlere dayalı kişiselleştirilmiş beslenme programlarının önemini vurguluyor.